Door Hedwich Kuipers (Watersportverbond)

In steeds meer gemeenten in Nederland wordt emissieloos varen ingezet, een maatregel die moet helpen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Amsterdam is hiervan het bekendste voorbeeld. Vanaf 2025 mag je in de binnenstad alleen nog emissieloos varen en vanaf 2030 geldt dit voor de hele stad. Ook in Utrecht werkt men aan vergelijkbare plannen.

We zijn met elkaar verantwoordelijk voor het behoud en kwaliteit van lucht en water. Elektrisch varen draagt hieraan bij en heeft nog meer voordelen. Maar in hoeverre is het haalbaar om dit op relatief korte termijn van de watersporter en bijbehorende infrastructuur te vragen? Wanneer vervangen of toch nog even wachten?

Kun je, of wil je (nog) niet naar elektrisch, dan kun je bijvoorbeeld ook HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) als brandstof overwegen.

Elektrisch varen
Een elektrische motor is veel schoner en stiller dan een brandstofmotor en bovendien geurloos. Met name in mooie, stille natuurgebieden neemt hierdoor het vaarplezier enorm toe.

Ook heeft een elektrische motor minder onderhoud nodig en opladen kan gewoon op een vaste ligplaats. Dus als het tijd is om je motor te vervangen, is het echt zinvol om te kijken naar de elektrische opties of een hybride motor. Met een hybride motor kun je lang doorvaren en heb je altijd de kracht die je nodig hebt, met daarnaast de voordelen van elektrisch varen als je dat wilt.

De afweging, vervangen of (nog) niet
Toch loont het voor veel watersporters (nog) niet om een diesel- of benzinemotor te vervangen door een elektrische motor. Daarnaast varen de meeste recreatievaartuigen een beperkt aantal dagen per jaar en op die dagen slechts een paar uur.

Ook een goede infrastructuur is een voorwaarde om elektrisch te kunnen varen. Dat betekent dat watersportverenigingen en havens in staat moeten zijn om hun leden en ligplaatshouders van elektriciteit te voorzien. Als alle ligplaatshouders hun boot op hetzelfde tijdstip laden, is op veel havens een krachtiger elektriciteitssysteem nodig. En niet elke haven kan dit realiseren.

Er zullen meer oplossingen moeten komen, zoals eigen energie (bijvoorbeeld uit zonnepanelen) opslaan. Of andere slimme laadmogelijkheden, waarbij je per boot aan kunt geven wanneer de accu weer vol moet zijn.

HVO brandstof
Kun of wil je (nog) niet naar elektrisch, dan kun je bijvoorbeeld ook HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) als brandstof overwegen. Bij de verbranding van HVO wordt evenveel CO2 uitgestoten als bij de verbranding van fossiele diesel. Deze CO2 is echter niet afkomstig uit fossiele maar biologische grondstoffen, waardoor de uitstoot niet leidt tot toename van de CO2 concentratie in de atmosfeer.

Bij de productie van HVO wordt nog wel gebruik gemaakt van fossiele brandstoffen. Desalniettemin bedraagt de uitstoot van “vuile” CO2 van fossiele oorsprong over de gehele WTW (well-to-wheels) keten maar ongeveer 10% van de uitstoot bij de verbranding van fossiele diesel. Naast dit grote duurzaamheidsvoordeel geeft de verbranding van HVO ook veel minder schadelijke stoffen dan de verbranding van gewone diesel. (Bij verbranding 33% minder fijnstof, 9% minder stikstof, 30% minder roetdeeltjes en minimaal 50% minder zwavel dan fossiele diesel; KNRM – De reddingboot 251). Dat is heel goed nieuws voor de luchtkwaliteit en het milieu.

Op deze kaart zie je waar je HVO kunt tanken en elektrische laadpunten te vinden zijn.

Werkgroep emissieloos varen

De werkgroep emissieloos varen van het Watersportverbond heeft een aantal visiedocumenten geschreven met informatie voor watersporters en voor verenigingen. Ook worden door het hele land presentaties gegeven om watersporters te inspireren en bewust te maken van de voordelen en de verschillende alternatieven.